شناسایی و اولویت بندی سناریوهای مدیریت رواناب سطحی با استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره در شهر نیشابور

یکی از مشکلات عمده در جوامع و مراکز صنعتی و شهری، رواناب ناشی از بارندگی و به تبع آن ایجاد آب¬گرفتگی در این مناطق می باشد. این تحقیق با هدف شناسایی و اولویت¬بندی سناریوهای مدیریت رواناب سطحی در شهر نیشابور صورت پذیرفت. ابتدا با مطالعات کتابخانه¬ای گسترده روش¬های مختلف مدیریت رواناب سطحی شهری در نقاط مختلف دنیا و ایران شناسایی و با استفاده از نظرات کارشناسان و نیز مطالعات میدانی، 7 اقدام قابل اجرا شامل بایوریتنشن، ترانشه نفوذ، کانال علفی، پیاده¬رو نفوذپذیر، حوضچه نفوذ، مخزن زیرزمینی و چاهک نفوذ برای شهر نیشابور انتخاب شده و بر اساس آن¬ها 32 سناریوی مدیریتی تدوین گردید. در مرحله بعد با استفاده از بازدیدها و مطالعات میدانی تکمیلی، مکان¬های مناسب برای اجرای هر کدام از اقدامات پیشنهادی در سطح شهر به¬طور دقیق تعیین گردید. اثرات اجرای هر یک از اقدامات کنترلی از جنبه معیارهای اجتماعی، اقتصادی، هیدرولوژیکی، فنی و زیست محیطی و موازنه این اثرات می-تواند تعیین بهترین گزینه یا گزینه¬های طراحی را امکان¬پذیر نماید. بدین منظور، با استفاده از روش¬های مختلف وزن¬دهی، با تکنیک تصمیم¬گیری چند معیاره سناریوهای برتر تعیین شدند. در تحلیل¬های اصلی وزن مرتبط با هر شاخص از طریق روش دلفی بدست آمد و در سایر روش¬های وزن¬دهی در هر بار بر معیار خاصی تاکید شد. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق، در جامعه دارای تحصیلات دانشگاهی و با روش وزن¬دهی دلفی سناریو24 (بایوریتنشن- حوضچه نفوذ- مخزن زیرزمینی) در اولویت اول قرار می¬گیرد. اما در جامعه بدون تحصیلات دانشگاهی و با روش وزن¬دهی دلفی سناریو 28 (بایوریتنشن- ترانشه نفوذ، چاهک نفوذ، پیاده¬رو نفوذ¬پذیر- حوضچه نفوذ- مخزن زیرزمینی) در اولویت اول قرار می¬گیرد. همچنین در هر دو جامعه هنگامی¬که بر معیارهای هیدرولوژیکی و اقتصادی تاکید می¬شود سناریو 32 (بایوریتنشن، ترانشه نفوذ- چاهک نفوذ- پیاده¬رو نفوذپذیر، حوضچه نفوذ، کانال علفی، مخزن زیرزمینی) و هنگامی که وزن¬دهی یکسان مبنا قرار می¬گیرد و یا بر معیارهای فنی، محیط زیستی و اجتماعی تاکید می¬شود سناریو 2 (بایوریتنشن) در اولویت اول قرار می¬گیرند. بنابراین با کمک این رویکرد برنامه¬ریزان و طراحان شهری و همچنین بهره¬برداران از منابع آب در منطقه مورد مطالعه قادر خواهند بود تا با پیش¬بینی نتایج مختلف اجرای سناریوهای مورد بررسی، بر اساس اولویت¬ها و محدودیت¬های موجود قبل از هرگونه فعالیت و تحمل هزینه¬ها و پیامدهای احتمالی ناخواسته، به انتخاب برترین سناریو یا سناریوها نائل شوند.